
ข้อควรรู้ ก่อนเจาะ น้ำบาดาล ขั้นตอนและการขออนุญาตเป็นอย่างไร?
น้ำบาดาล แหล่งสำรองน้ำที่มีความสำคัญ ยิ่งในประเทศของเราที่มีสภาพภูมิอากาศผันแปร ฝนฟ้าไม่ตกตามฤดูกาล ทำให้ขาดแคลนน้ำใช้ หลายคนจึงหันมาเจาะน้ำบาดาลกันมากขึ้น
บทความนี้ KACHA จะพาไปทำความรู้จักกับน้ำบาล รวมถึงการขออนุญาติก่อนเจาะว่ามีขั้นตอนยังไงบ้าง ตามไปดูกันเลย!
รู้จักกับ น้ำบาดาล

น้ำบาดาล คืออะไร?
น้ำบาดาล (Groundwater) คือ น้ำใต้ดินที่ถูกกักเก็บอยู่ภายในช่องว่างและรอยแตกของเม็ดหิน ชั้นหิน หินกรวด และชั้นดินตะกอนที่อยู่ลึกลงไปใต้พื้นดิน เกิดจากการหมุนเวียนของน้ำในบรรยากาศที่ตกลงพื้นดินจนกลายเป็นน้ำผิวดิน กำเนิดเป็นมหาสมุทร แม่น้ำ ลำคลองต่าง ๆ ซึ่งบางส่วนจะไหลลงสู่ใต้ดิน เรียกว่า “น้ำในดิน” (soil water) ขณะที่น้ำที่เหลืออยู่จะไหลซึมลึก แล้วถูกกักเก็บไว้ตามช่องว่างตามรอยแตกของชั้นหินจนกลายเป็น “น้ำใต้ดิน”(subsurface water) หรือ น้ำบาดาลนั่นเอง
ชั้นหินที่มีน้ำบาดาลกักเก็บอยู่ จำแนกออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
- ชั้นหินอุ้มน้ำแบบเปิด (Unconfined Aquifer) คือ ชั้นของน้ำบาดาลที่ไม่ถูกปิดทับด้วยชั้นหิน ทำให้ปนเปื้อนสารเคมีและมลพิษได้ง่าย เนื่องจากสารเคมีที่ตกค้างบนผิวดินสามารถถูกชะล้างและซึมผ่านลงพร้อมกับน้ำฝนและน้ำผิวดินก่อนไหลลงสู่ชั้นหิน
- ชั้นหินอุ้มน้ำแบบปิด (Confine Aquifer) คือ ชั้นน้ำบาดาลที่มีชั้นหินปิดทับโดยรอบ มักมีคุณภาพดี เนื่องจากมีการปนเปื้อนจากมลพิษต่าง ๆ ได้ยาก แต่น้ำอาจมีการเจือปนของแร่ธาตุบางชนิดจากชั้นหินโดยรอบในปริมาณมาก
อยากดื่มน้ำบาดาลต้องทำอย่างไร?
- การต้ม : ช่วยลดความกระด้างชั่วคราวของน้ำ และฆ่าเชื้อโรคที่อยู่ในน้ำได้
- การเติมอากาศ : ช่วยเร่งให้สนิมเหล็กตกตะกอน มี 2 วิธี คือ การกรองแบบกรองช้า เหมาะสำหรับน้ำบาดาลที่มีปริมาณเหล็กสูง และการกรองแบบใช้แรงดัน (แบบกรองเร็ว) เหมาะกับน้ำบาดาลที่มีสนิมเหล็กไม่สูงมาก
- การเติมสารเคมี : เติมคลอรีน ด่างทับทิม ช่วยเร่งให้สนิมเหล็กตกตะกอน
- วิธีการออสโมซิสย้อนกลับ (RO) : สามารถกำจัดปริมาณเกลือแร่ที่ละลายอยู่ในน้ำได้มากกว่า 95% ใช้ในการกำจัดฟลูออไรด์ ความกระด้าง ความกร่อยเค็ม โลหะหนัก ไนเทรต และเชื้อแบคทีเรีย
ข้อควรรู้ก่อนเจาะน้ำบาดาล

กฎหมายกำหนดให้ กรุงเทพมหานครและทุกจังหวัดในไทยเป็นเขตน้ำบาดาล และกำหนดให้น้ำใต้ดินที่อยู่ลึกจากผิวดิน เกินกว่า 15 เมตร เป็นน้ำบาดาล ดังนั้น ผู้ใช้น้ำจากบ่อน้ำบาดาลในทุกจังหวัดทั่วประเทศที่มีความลึกจากผิวดิน เกินกว่า 15 เมตร ต้องไปยื่นคำขอรับใบอนุญาตใช้น้ำบาดาลให้ถูกต้อง หากฝ่าฝืนจะมีโทษตามกฎหมาย
ทำไมต้องขออนุญาตก่อนเจาะ?
- การเจาะบ่อน้ำบาดาลที่ไม่ได้มาตรฐาน และการใช้น้ำบาดาลที่มากเกินความสมดุล
- การใช้น้ำบาดาลอย่างฟุ่มเฟือย อาจทำให้คุณภาพน้ำใต้ดินเปลี่ยนแปลงไป
- ภาครัฐมีความจำเป็นต้องกำกับดูแลเพื่อสร้างความมั่นคงด้านการบริหารจัดการอย่างอนุรักษ์และยั่งยืน
1) หลักฐานที่ต้องเตรียม
- หนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน
- หนังสือมอบอำนาจ และสำเนาประจำตัวบัตรประชาชนของผู้มอบอำนาจ
- หนังสือใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงาน (กรณีโรงงานอุตสาหกรรม)
- หนังสือรับรองนิติบุคคล (กรณีผู้ขอรับใบอนุญาตฯ เป็นนิติบุคคล)
2) ขั้นตอนในการขออนุญาต
- ติดต่อพนักงานน้ำบาดาลประจำพื้นที่
- พนักงานออกใบรับคำขอ และดำเนินการตรวจสอบเอกสาร
- เสนอผู้มีอำนาจในการพิจารณาใบอนุญาต (ใช้เวลาการพิจารณา 2-17วัน แล้วแต่ขนาดและความลึกของบ่อ)
- แจ้งผลการพิจารณา
-กรณีได้รับอนุญาต แจ้งผู้ขอรับใบอนุญาตให้มารับใบอนุญาตและชำระค่าธรรมเนียม
-กรณีไม่ได้รับอนุญาต แจ้งเหตุผลพร้อมทั้งสิทธิอุทธรณ์ให้ผู้ขอรับใบอนุญาตทราบ
สถานที่ยื่นคำขอ
- กรุงเทพมหานคร : สำนักควบคุมกิจการน้ำบาดาล
- เชียงใหม่ ขอนแก่น นครราชสีมา : เทศบาล หรืออบต. ในเขตพื้นที่นั้น
- จังหวัดอื่น ๆ : สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัด
วิธีดูแลรักษาบ่อน้ำบาดาล

- ตัดหญ้ารอบบ่อ น้ำบาดาล ปรับพื้นที่ ถมดินและจัดทำทางระบายน้ำ ไม่ให้น้ำท่วมขังบริเวณรอบบ่อ
- กรณีติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันน้ำท่วมบ่อ ให้ตรวจสอบว่าอุปกรณ์อยู่ในสภาพดี สามารถป้องกันของเหลวไหลลงบ่อน้ำบาดาล
- กรณีมีช่องว่างด้านข้างท่อกรุบ่อน้ำบาดาลเนื่องจากดินทรุดตัว ให้นำดินเหนียวมาถมรอบบ่อ ปรับพื้นที่ และเทชานบ่อน้ำบาดาล
- อุดรูวัดระดับน้ำ หรือผนึกรูสำหรับร้อยสายไฟฟ้าของเครื่องสูบน้ำ เพื่อป้องกันน้ำหรือสิ่งสกปรกไหลลงสู่บ่อน้ำบาดาล
- จัดหากระสอบทรายวางรอบตัวบ่อน้ำบาดาล เพื่อป้องกันวัสดุที่ไหลมากับน้ำกระแทกกับตัวบ่อ และป้องกันน้ำหรือสิ่งสกปรกไหลลงสู่บ่อน้ำบาดาล
- เตรียมจัดทำอุปกรณ์ป้องกันน้ำท่วมบ่อน้ำบาดาลแบบถาวรตามกรมทรัพยากรน้ำบาดาลแนะนำ
- กรณีมีบ่อน้ำบาดาลข้างเคียงที่เลิกใช้งานแล้ว ให้ดำเนินการเช่นเดียวกันกับบ่อที่ใช้งาน จากนั้นจึงวางแผนอุดกลบบ่อน้ำบาดาลที่เลิกใช้งานตามหลักวิชาการน้ำบาดาล
ขอบคุณข้อมูลจาก : กรมทรัพยากรน้ำบาดาล
สำหรับใครที่ต้องการเจาะน้ำบาดาล อย่าลืมศึกษาข้อดี-ข้อเสียของบ่อน้ำบาดาล ว่ามีความคุ้มค่าในการติดตั้งหรือไม่ เพราะนอกจากจะมีขั้นตอนที่ค่อนข้างซับซ้อนแล้ว ยังมีค่าใช้จ่ายของอุปกรณ์ ค่าเจาะ และค่าอื่น ๆ อีกมากมายตามมา และที่สำคัญควรศึกษาสารปนเปื้อนต่าง ๆ ที่ปะปนมากับน้ำ พร้อมทั้งหาวิธีปรับปรุงคุณภาพของน้ำให้สะอาดที่สุด เพื่อความปลอดภัยในการอุปโภคและบริโภคนะคะ
บทความที่น่าสนใจ :
เพื่อไม่ให้พลาดข่าวสารสำคัญ และโปรโมชั่นพิเศษมากมาย สามารถติดตามเราผ่านช่องทางต่างๆได้หลากหลายช่องทางตามด้านล่างนี้เลย
บทความที่เกี่ยวข้อง
วิธีใช้สกรู เลือกให้ถูก ขันให้เป็น งานแน่นไม่เสียหาย!
15 สิงหาคม 2025
งานช่างไม้ คืออะไร มีประเภทไหนบ้าง?
13 สิงหาคม 2025
สกรูสำหรับงานไม้ ต่างกับสกรูทั่วไปอย่างไร เลือกใช้ยังไงให้เหมาะสม?
13 สิงหาคม 2025
น็อตกันคลาย ใช้ยังไง ให้ถูกวิธี?
13 สิงหาคม 2025
พลาสติก PE คืออะไร? รู้จักประเภท คุณสมบัติ และการใช้งานที่ควรรู้
30 กรกฎาคม 2025
พลาสติก PP คืออะไร? รวมคุณสมบัติและการใช้งาน
30 กรกฎาคม 2025
บทความที่น่าสนใจ
วิธีใช้สกรู เลือกให้ถูก ขันให้เป็น งานแน่นไม่เสียหาย!
15 สิงหาคม 2025
งานช่างไม้ คืออะไร มีประเภทไหนบ้าง?
13 สิงหาคม 2025
สกรูสำหรับงานไม้ ต่างกับสกรูทั่วไปอย่างไร เลือกใช้ยังไงให้เหมาะสม?
13 สิงหาคม 2025
น็อตกันคลาย ใช้ยังไง ให้ถูกวิธี?
13 สิงหาคม 2025
พลาสติก PE คืออะไร? รู้จักประเภท คุณสมบัติ และการใช้งานที่ควรรู้
30 กรกฎาคม 2025
พลาสติก PP คืออะไร? รวมคุณสมบัติและการใช้งาน
30 กรกฎาคม 2025