เมื่อพูดถึงเครื่องมือในงานซ่อมบำรุงที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก หนึ่งในนั้นคือ ไขควง (screw driver) นั่นเอง เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับขันแน่น หรือคลายสกรูด้วยมือ ส่วนของปลายไขควงมีลักษณะเป็นสกรู ด้ามไขควงเป็นฉนวนมีไว้สำหรับจับ ซึ่งจะมีรูปร่างลักษณะที่แตกต่างกันเพื่อให้ใช้ได้กับสกรูชนิดต่าง ๆ ได้อย่างหลากหลายในงานอุตสาหกรรม แล้วไขควงนั้นมีกี่ประเภทกันนะ? แต่ละประเภทใช้งานอย่างไรบ้าง?

ในบทความนี้ KACHA ขอพาทุกคนไปรู้จักไขควงให้มากขึ้นกัน

ไขควง คืออะไร?

เป็นอุปกรณ์ชนิดหนึ่งออกแบบมาเพื่อขันสกรูให้แน่นหรือคลายสกรูออก ซึ่งไขควงทั่วไปประกอบด้วยแท่งโลหะ ส่วนปลายใช้สำหรับยึดกับสกรู ซึ่งมีรูปร่างแตกต่างกันเพื่อให้ใช้ได้กับสกรูชนิดต่าง ๆ และมีแท่งสำหรับจับคล้ายทรงกระบอกอยู่อีกด้านหนึ่งสำหรับการไขด้วยมือ หรือไขควงบางชนิดอาจจะหมุนด้วยมอเตอร์ก็ได้ และไขควงทำงานโดยการส่งทอร์ก (Torque) จากการหมุนไปที่ปลาย ทำให้สกรูหมุนตามเกลียวเข้าหรือออกจากวัสดุอื่น

ไขควงเป็นเครื่องมือสำหรับขันและคลาย ขนาดและรูปทรงของไขควงถูกออกแบบให้เป็นไปตามลักษณะการใช้งาน เช่น ไขควงที่ใช้สำหรับงานของช่างอัญมณี (Jeweler’s Screw Driver) จะออกแบบมาให้เป็นไขควงที่ใช้สำหรับงานละเอียดเที่ยงตรง ส่วนไขควงที่ใช้ในงานหนักของช่างเครื่องกลจะออกแบบให้ก้านใบเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสเพื่อให้ใช้ประแจหรือคีมจับขัน เพื่อเพิ่มแรงในการบิดของไขควงให้มากกว่าเดิมได้

นอกจากนี้ไขควงยังมีความจำเป็นกับชีวิตประจำวัน เพราะในชีวิตปัจจุบัน เครื่องใช้ไฟฟ้าหรือเครื่องจักรรอบตัวเราก็มีน้อตเป็นส่วนประกอบ ซึ่งไขควงมีหน้าที่ถอดออก และขันเข้า

ส่วนประกอบของไขควง เป็นอย่างไร?

ด้ามจับไขควง เป็นอย่างไร?

ใช้สำหรับจับเพื่อสร้างแรงบิด วัสดุมีหลากหลายตามการใช้งาน ทำจากไม้ โลหะ หรือพลาสติก นั่นเอง

ก้านไขควง มีแบบไหนบ้าง?

มีทั้งก้านกลม และก้านเหลี่ยม สำหรับไขควงก้านกลม จะใช้สำหรับงานเบา และไขควงก้านเหลี่ยม จะเหมาะสำหรับงานหนัก เนื่องจากสามารถใช้ประแจ หรือคีมจับที่ก้านไขควง เพื่อเพิ่มแรงบิดได้

ปลายปากไขควง มีอะไรบ้าง?

สำหรับปลายปากไขควงนั้นใช้สวมเข้าไปยังร่องของหัวสกรูหรือสลักเกลียวที่ต้องทำการถอด นิยมทำจากโลหะ มี 2 แบบ ดังนี้

1. ไขควงปากแบน

เนื่องด้วยความยาวและความกว้างของปากไขควง ถูกกำหนดตามมาตรฐาน JIS ผู้ใช้จึงจำเป็นต้องเลือกใช้ไขควงให้เหมาะสมกับสกรูที่ใช้งาน เพื่อให้ขันได้อย่างแน่นสนิท เช่น ไขควงขนาด 4.5 x 50 mm หรือ 6 x 100 mm

2. ไขควงปากแฉก

ขนาดของไขควงปากแฉกถูกระบุตามเบอร์ไขควง โดยมีตั้งแต่เบอร์ 1 – 4 เป็นไขควงที่ออกแบบมาสำหรับใช้กับสกรูชนิดร่องหัวผ่าไขว้กัน การเลือกใช้งานเช่นเดียวกับไขควงปากแบน สิ่งสำคัญที่สุดคือต้องเลือกใช้ไขควงที่ปากแนบสนิทกับร่องผ่าบนหัวสกรู เพื่อให้ได้งานเต็มตามประสิทธิภาพของไขควง

วิธีการใช้ไขควงในการไขสกรู

1. สังเกตชนิดของสกรูที่ใช้ไขควงในการไขหรือคลายสกรู
2. วางสกรูในตำแหน่งที่ถูกต้อง
3. ไส่ปลายไขควงในหัวของสกรู
4. กดไขควงลงบนหัวสกรูโดยจับด้ามไขควงและใช้แรงกล
5. หมุนไขควงไปทางขวาหรือตามเข็มนาฬิกา จนกระทั่งสกรูผ่านวัสดุที่กำลังไขอยู่จนกระทั่งสกูลแน่น

วิธีการใช้ไขควงคลายสกรูออก

1. ใช้ไขควงให้ถูกต้องกับหัวสกรู โดยดูหัวสกรูที่ต้องการคลายออก
2. ใส่ปลายไขควงในหัวของสกรู
3. ใช้แรงกดลงบนสกรู โดยจับด้ามไขควงและกดบงอย่างมั้นคงต่อเนื่อง
4. หมุนไขควงไปทางซ้ายหรือหมุนทวนเข็มนาฬิกา จนกระทั่งสกรูถูกคลายออกจากชิ้นงาน

คำแนะนำในการใช้งานไขควง

• ไม่ควรใช้ด้ามไขควงทุบแทนอุปกรณ์ค้อน
• ไม่ควรใช้ไขควงงัดหรือแงะแทนเหล็กสกัด เพราะอาจจะทำให้ไขควงเกิดความเสียหายได้
• ไขควงชนิดที่ด้ามจับเป็นฉนวนหรือยางหุ้ม สามารถช่วยป้องกันกระแสไฟฟ้าได้
• ควรเลือกใช้ไขควงให้เหมาะสมกับประเภทของงานที่ปฏิบัติ
• เมื่อไขควงชำรุดหรือเสียหาย ไม่ควรนำมาใช้ต่อ
• หลังใช้งาน ควรทำความสะอาดแล้วทาน้ำมันหรือกันสนิม เช็ดให้แห้งแล้วเก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย