ฟาซาด (Facade) คืออะไร? สำคัญกับอาคารอย่างไร?

ฟาซาด (Facade) คำศัพท์ที่หลายคนอาจจะไม่คุ้นหู แต่เป็นที่รู้จักกันดีในแวดวงนักออกแบบ

คำศัพท์นี้มีความหมายว่าอย่างไร? มีประโยชน์และจำเป็นกับสิ่งก่อสร้างมากน้อยแค่ไหน? รวมถึงมีอะไรน่าสนใจอีกบ้าง? ตาม KACHA ไปหาคำตอบกัน!

ฟาซาด (Facade) คืออะไร?

ฟาซาด (FACADE) คือ “เปลือกอาคาร” หรือ “องค์ประกอบด้านหน้าของอาคารทั้งหมด” ไม่ว่าจะเป็น หน้ากากอาคาร ผนัง ประตู หน้าต่าง ระแนง ระเบียง รวมไปถึงลายปูน คิ้วบัว เสา รูปปั้น ซุ้ม และองค์ประกอบอื่น ๆ ที่อยู่หน้าอาคาร โดยฟาซาดนั้นเป็นสิ่งหนึ่งที่สื่อถึงภาพลักษณ์และการใช้งานของอาคารได้ เพราะเป็นสิ่งแรกที่ผู้คนจะสังเกตเห็น การออกแบบฟาซาดจึงแตกต่างกันไปตามประเภทของตึก เช่น บ้าน ร้านอาหาร รีสอร์ต โรงแรม ฯลฯ สามารถเป็นได้ทั้งรูปแบบที่เรียบง่าย ซับซ้อน แปลกใหม่ หรูหรา ทันสมัย แปลกใหม่ คลาสสิค หรือสไตล์อื่น ๆ ตามต้องการ

เกร็ดความรู้ : Façade เป็นคำในภาษาฝรั่งเศส หมายถึง หน้า, ด้านหน้า และ ส่วนหน้า แรกเริ่มคำนี้ถูกนำมาใช้ในการออกแบบสถาปัตยกรรม แนว Ultra- Modern หรือสถาปัตยกรรมแบบตึกสูงเท่านั้น เรียกกันติดปากว่า Façade Design และมี Façade Designer อาชีพออกแบบเปลือกอาคารโดยเฉพาะ แต่ในปัจจุบันฟาซาดได้รับความนิยมมากขึ้น สามารถพบเห็นได้ทั่วไปในงานสเกลเล็กๆ ที่ต้องการเพิ่มภาพลักษณ์ให้โดดเด่น เช่น บ้านโมเดิร์น ร้านกาแฟ รีเทลช็อป ฯลฯ

ประโยชน์ของ “ฟาซาด”

1. เพิ่มความสวยงาม สื่อถึงรสนิยม

ข้อนี้เป็นสิ่งที่ผู้ออกแบบคำนึงเป็นลำดับแรก เพราะฟาซาดนั้นเปรียบเสมือนหน้าตาของอาคารทั้งหมด เพราะสื่อถึงสไตล์ รสนิยมของเจ้าของ รวมถึงฟังก์ชันการใช้งานของอาคารนั้นด้วย

2. ปกป้องอาคารสภาวะอากาศ

นอกจากสวยงามแล้ววัสดุและการออกแบบเป็นสิ่งที่ดีไซเนอร์ต้องทำควบคู่กัน เพื่อป้องกันอาคารจากแสงแดด ลม พายุ ฝน และความชื้น โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีสภาพอากาศที่ร้อนจัด วัสดุที่และเทคนิคการสร้างต่าง ๆ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยยืดอายุการใช้งานของอาคารให้นานขึ้น

3. ควบคุมแสงสว่าง ประหยัดพลังงาน

การออกแบบฟาซาดให้สอดคล้องกับทิศทางของแสง ช่วยควบคุมแสงธรรมชาติเข้ามาภายในอาคารได้ โดยเฉพาะการออกแบบให้สามารถเปิด – ปิดได้ จะช่วยลดการใช้ไฟฟ้าในช่วงกลางวัน หรือรับลมเย็น ๆ ในช่วงกลางคืน นอกจากนี้ยังสร้างบรรยากาศที่ดี เพิ่มความสุนทรีย์ทางอารมณ์ได้

4. สร้างความเป็นส่วนตัว

ฟาซาดเปรียบเสมือนกำแพงหรือฉากกั้นที่ปิดพรางอาคาร ช่วยเพิ่มความเป็นส่วนตัวให้แก่ผู้ใช้งาน หรือแบ่งอาณาบริเวณกับอาคารหรือบ้านข้างเคียง หรือเพื่อรักษาความสมดุลระหว่างพื้นที่ภายนอกและภายในอาคาร

ประเภท ฟาซาด มีอะไรบ้าง?

ฟาซาด มีเกณฑ์การแบ่งหลายแบบ ได้แก่ รูปแบบทางสถาปัตยกรรม สไตล์ของอาคาร และวัสดุที่ใช้ โดยในวันนี้เราจะพาไปรู้จักฟาซาด

แบ่งตามการติดตั้ง

ในแวดวงนักออกแบบ ฟาซาด (Facade) จำแนกออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่

• Building Form Façade ผนังและฟาซาดเป็นส่วนเดียวกัน
• Double-Skin Façade ฟาซาดแยกออกจากผนัง

แบ่งตามการออกแบบ

1. Cladding Façade

Cladding Façade การตกแต่งเปลือกอาคารแบบ “ห่อหุ้มทั้งผนัง” ด้วยวัสดุที่มีความสวยงาม แข็งแรง และทนทานต่อสภาพอากาศ

2. ​​​​​​​Timber Battens Façade

การตกแต่งด้วยระแนงไม้ ได้รับความนิยมในการสร้างบ้านและอาคารที่เน้นความมินิมอล เน้นความผ่อนคลายจากธรรมชาติ

3. Perforated Façade

การตกแต่งเปลือกอาคารแบบเจาะพื้นผิวให้เป็นลวดลาย ช่วยเพิ่มมิติและลูกเล่นให้กับผนังอาคาร สร้างความน่าสนใจให้แก่ผู้พบเห็น

4.  Adapted Façade

​​​​​​​การตกแต่งเปลือกอาคารด้วยการผสมผสมผสานวัสดุที่หลากหลาย เป็นการออกแบบที่ท้าทาย เน้นความแปลกใหม่ จะเลือกวัสดุที่คล้ายกัน หรือ แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงเลยก็ได้

แบ่งตามวัสดุ

1. ฟาซาดกระจก

มอบความหรูหรา วิบวับเล่นแสง  นิยมในงานสถาปัตยกรรมร่วมสมัย (Contemporary) หรือใช้ในตึกสูง โดยกระจกที่นำมาตกแต่งต้องมีความแข็งแรง ทนต่อความดันอากาศ และทนต่อแดด ลม ฝน ได้ดี

2. ฟาซาดหิน 

ใช้ได้ทั้งหินธรรมชาติ และ หินสังเคราะห์ มีตั้งแต่เกรดธรรมดาเ รียบง่ายมินิมอล ไปจนถึงลวดลายหรูหรา ทันสมัย ขึ้นอยู่กับประเภทและคุณภาพของหิน

3. ฟาซาดคอนกรีต

นิยมนำไปใช้ในสถาปัตยกรรมสไตล์โมเดิร์นและมินิมอล มีทั้งแบบแผ่นคอนกรีตสำเร็จรูปและคอนกรีตที่สร้างขึ้นใหม่บนผิวอาคาร

4. ฟาซาดแผ่นโลหะ 

แผ่นโลหะมีทั้งแบบอะลูมิเนียม เหล็ก สังกะสี และอื่น ๆ มีหลายรูปทรง หลายสี ทั้งแบบสำเร็จรูปและสั่งทำขึ้นเอง สามารถตัดเป็นรูปทรงได้ตามต้องการ เช่น แผ่นหนา แผ่นบาง แท่ง ระแนง หรือจะฉลุเป็นลวดลายก็ได้ นิยมใช้ในงานก่อสร้างอาคารทุกรูปแบบ เพราะมีความคงทน สวยงาม

5. ฟาซาดไม้ 

ให้ภาพลักษณ์ลักษณ์ที่อบอุ่นเป็นธรรมชาติ สามารถทำได้ทั้งการหุ้มด้วยไม้หรือทำเป็นระแนงไม้ มักใช้ในการออกแบบที่อยู่อาศัยที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม บ้านสไตล์คอนเทมโพรารี่ และ มินิมอลเรียบง่าย

6. ฟาซาดอิฐ 

ให้ความทนทานและความสวยงามเหนือกาลเวลา อิฐสามารถจัดเรียงในรูปแบบ สี และพื้นผิวที่แตกต่างกัน เพื่อสร้างหน้ากากอาคารที่เป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร ซึ่งเหมาะกับสถาปัตยกรรมหลากหลายสไตล์ ส่วนใหญ่มักนำใช้กับบ้านสไตล์ยุโรป บ้านสไตล์โมเดิร์นคอนเทมโพรารี่ บ้านสไตล์คลาสสิก หรือตึกสำนักงานต่าง ๆ

7. ฟาซาดคอมโพสิต 

คอมโพสิตเป็นการผสมผสานวัสดุ 2 ชนิดขึ้นไป เช่น กระจก หิน เซรามิก และโลหะ เพื่อสร้างรูปลักษณ์ภายนอกที่ดึงดูดสายตาและเพิ่มคุณสมบัติที่เป็นประโยชน์ต่ออาคาร

รวม 15 ไอเดีย Facade สวย ๆ

จะเห็นว่า ฟาซาด เป็นส่วนหนึ่งการออกแบบอาคาร โดยเน้นส่วนหน้าโดยเฉพาะ สาเหตุที่ต้องมีหลัก ๆ คือเพิ่มความสวยงามและมีเอกลักษณ์ บ่งบอกรสนิยมของเจ้าของบ้านและอาคารได้ เราจึงต้องใส่ใจกับการออกแบบมากเป็นพิเศษ รวมถึงต้องเลือกสถาปนิกหรือนักออกแบบที่เชี่ยวชาญ สามารถเนรมิตฟาซาดที่มีความสวยงามและมีประโยชน์ได้

บทความอื่นที่น่าสนใจ

• รู้จักกับ บ้านโมเดิร์น ดีไซน์สวย ทันสมัย งบน้อยก็สร้างได้
• บ้านสไตล์คอนเทมโพรารี่ บ้านแนวร่วมสมัย มีจุดเด่นอย่างไรบ้าง?
• บ้านสไตล์มูจิ คืออะไร? บ้านสวยแบบญี่ปุ่น แต่งอย่างไรให้น่าอยู่
• รู้จัก บ้านนอร์ดิก เทรนด์บ้านแนวใหม่ คิดจะสร้างต้องรู้อะไรบ้าง?
• รู้ก่อนสร้าง “บ้านสไตล์ลอฟท์” ข้อดี-ข้อเสีย เป็นอย่างไร?

ขอบคุณข้อมูลจาก : MBM, PNS